eKYC là gì? Ứng dụng định danh điện tử trong ngân hàng 2024

eKYC được biết đến và giới thiệu trong triển lãm về Công nghệ Ngân hàng Finnovate năm 2016 như là một giải pháp nâng cao trải nghiệm khách hàng khi xác minh danh tính với ngân hàng sử dụng công nghệ số. Khi khách hàng sử dụng công nghệ định danh điện tử để mở tài khoản ngân hàng, trải nghiệm của họ sẽ rất đơn giản và tiện lợi.

Thay vì phải đến trực tiếp ngân hàng và đăng ký tài khoản một cách truyền thống, khách hàng có thể sử dụng các thiết bị điện tử của mình để thực hiện việc này. Trong buổi thử nghiệm, quá trình mở tài khoản ngân hàng bao gồm: đăng ký, xác minh thông tin cá nhân và nộp tiền vào tài khoản diễn ra chỉ vọn vẹn trong 60 giây. Bài viết này BankExpress cung cấp tất cả những nội dung cần biết liên quan tới eKYC.

Như vậy, với công nghệ định danh điện tử, quá trình đăng ký tài khoản ngân hàng trở nên nhanh chóng, thuận tiện và an toàn hơn cho khách hàng, giúp tiết kiệm thời gian và tránh tình trạng giả mạo hoặc gian lận thông tin cá nhân.

Giới thiệu về định danh điện tử

Định danh điện tử (Electronic Know Your Customer – eKYC) là công nghệ mới được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong ngành ngân hàng. Đây là phương pháp xác thực thông tin khách hàng bằng cách sử dụng các công nghệ số, thay vì yêu cầu khách hàng phải đến trực tiếp ngân hàng để làm các thủ tục xác thực truyền thống.

Trong giao dịch ngân hàng như mở tài khoản, rút tiền, gửi tiền, quy trình xác minh danh tính (KYC – known your customer) đóng vai trò vô cùng quan trọng giúp ngân hàng đảm bảo khách hàng giao dịch là chính chủ, từ đó đánh giá và giám sát rủi ro, ngăn ngừa các gian lận bất hợp pháp. KYC là bước đầu tiên trong tất cả các hoạt động trước khi khách hàng sử dụng sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp tài chính, ngân hàng đó. KYC là một quy trình bao gồm xác minh Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân, xác minh khuôn mặt, xác minh sinh trắc học và xác minh các giấy tờ chứng thực khách hàng như hóa đơn điện nước (làm bằng chứng địa chỉ) hoặc hợp đồng lao động (xác định mức lương, nơi công tác…).

Ngược với định danh khách hàng truyền thống nói trên, khách hàng có thể tự mở tài khoản trực tuyến sử dụng công nghệ eKYC chỉ trong một vài phút với một vài bước thao tác đơn giản: mở web hoặc mobile app, điền thông tin, chụp giấy tờ định danh của mình (căn cước công dân, chứng minh nhân dân hoặc passport, v/v), thực hiện một số thao tác nhận diện khuôn mặt, và như vậy một tài khoản ngân hàng đã được tạo ra. Đây là trải nghiệm vô cùng thuận tiện, và cũng là lý do mà khách hàng tìm đến các ngân hàng có dịch vụ eKYC mở tài khoản đồng thời cũng giúp tăng tính bảo mật và tránh được các rủi ro gian lận, giả mạo.

Tại sao định danh điện tử (eKYC) quan trọng trong ngân hàng

Định danh điện tử (eKYC) là một công nghệ mới được sử dụng trong nhiều ngành, đặc biệt là trong ngành ngân hàng. Việc sử dụng eKYC giúp cho quá trình xác thực thông tin khách hàng trở nên đơn giản và nhanh chóng hơn. Nó không chỉ giúp giảm thiểu thời gian và chi phí cho ngân hàng, mà còn giúp nâng cao trải nghiệm của khách hàng. Tuy nhiên, định danh điện tử còn có những ưu điểm quan trọng như sau:

• Tăng tính bảo mật: Sử dụng eKYC giúp ngân hàng tránh được các rủi ro gian lận, giả mạo. Công nghệ này cho phép xác thực thông tin khách hàng bằng cách sử dụng các công nghệ số và thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau. Điều này giúp ngân hàng kiểm soát được các thông tin khách hàng một cách chính xác hơn và tránh được những sai sót có thể xảy ra trong quá trình xác thực thủ công.
• Giảm thiểu thời gian xác thực thông tin khách hàng: Việc sử dụng eKYC giúp cho quá trình xác thực thông tin khách hàng trở nên nhanh chóng và tiện lợi hơn. Khách hàng không cần phải đến ngân hàng để làm các thủ tục xác thực truyền thống, mà chỉ cần thực hiện một vài thao tác đơn giản trên thiết bị của mình.
• Nâng cao trải nghiệm khách hàng: Việc sử dụng eKYC giúp tăng tính tiện lợi và giảm thiểu sự bất tiện cho khách hàng trong quá trình đăng ký tài khoản ngân hàng. Điều này giúp khách hàng cảm thấy hài lòng hơn và tăng độ tin cậy vào ngân hàng.

Cơ sở pháp lý của định danh diện tử (ekyc) trong ngân hàng

Cơ sở pháp lý của định danh điện tử (eKYC) trong ngân hàng được quy định trong Nghị định số 59/2022/NĐ-CP quy định về định danh và xác thực điện tử, Thông tư số 16/2020/TT-NHNN hướng dẫn việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán và các văn bản hướng dẫn liên quan của các cơ quan chức năng.

Theo đó, định danh điện tử là hoạt động đăng ký, đối soát, tạo lập và gắn danh tính điện tử với chủ thể danh tính điện tử. Nghị định cũng quy định cuj thể về đối tượng được cấp tài khoản định danh điện tử và việc sử dụng tài khoản định danh điện tử. Trong đó, eKYC được coi là một trong các phương thức xác thực danh tính an toàn và hiệu quả.

Theo Luật Ngân hàng, ngân hàng có trách nhiệm xác thực danh tính khách hàng trước khi mở tài khoản, cung cấp dịch vụ và thực hiện các giao dịch tài chính khác. Sử dụng eKYC giúp ngân hàng thực hiện việc xác thực này nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Để đảm bảo tính pháp lý và bảo vệ quyền lợi của khách hàng, các tổ chức và ngân hàng phải tuân thủ các quy định về bảo vệ thông tin cá nhân, bảo mật thông tin và các quy định liên quan đến định danh điện tử được quy định trong pháp luật.

Các bước thực hiện định danh điện tử trong ngân hàng

Việc thực hiện định danh điện tử (eKYC) trong ngân hàng bao gồm các bước sau:

Khách hàng đăng ký thông tin trên ứng dụng di động của ngân hàng: Để sử dụng eKYC, khách hàng cần phải đăng ký thông tin trên ứng dụng di động của ngân hàng. Thông tin đăng ký bao gồm tên đầy đủ, số điện thoại, email và một số thông tin khác tùy thuộc vào yêu cầu của ngân hàng.

• Chụp ảnh chứng minh thư: Sau khi đăng ký thành công, khách hàng sẽ tiến hành chụp ảnh chứng minh thư bằng camera trên điện thoại. Điều này giúp ngân hàng thu thập được thông tin chính xác về khách hàng.
  Nếu khách hàng đăng kí các dịch vụ yêu cầu tính bảo mật cao như mở tài khoản, thẻ tín dụng, mở tài khoản giao dịch chứng khoán, mua các gói bảo hiểm…, khách hàng có thể sẽ phải xác minh nhiều loại chứng từ hơn như Hộ khẩu, Hợp đồng lao động, Sao kê lương. Những giấy tờ cá nhân này tùy thuộc vào yêu cầu của từng tổ chức tài chính, ngân hàng quy định, và khách hàng buộc phải thực hiện đúng, nhằm đảm bảo khách hàng đủ yêu cầu sử dụng dịch vụ đó.
• Chụp ảnh mặt và quay video: Khách hàng cần chụp ảnh mặt và video chân dung để đảm bảo tính xác thực của thông tin. Quá trình này sẽ được hướng dẫn chi tiết trên ứng dụng của ngân hàng.
• Xác thực thông tin bằng OTP: Sau khi hoàn thành quá trình chụp ảnh, ngân hàng sẽ gửi mã OTP đến số điện thoại của khách hàng để xác thực thông tin. Khách hàng cần nhập mã OTP vào ứng dụng để hoàn tất quá trình đăng ký.
• Hoàn tất đăng ký tài khoản: Sau khi xác thực thành công, khách hàng sẽ hoàn tất đăng ký tài khoản trên ứng dụng di động của ngân hàng và có thể sử dụng dịch vụ của ngân hàng.

Việc sử dụng eKYC trong ngân hàng không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và giảm thiểu chi phí mà còn giúp nâng cao tính bảo mật và trải nghiệm của khách hàng.

Lợi ích của định danh điện tử cho khách hàng và ngân hàng

Đến cuối năm 2021, đã có 24 tổ chức tín dụng chính thức triển khai mở tài khoản thanh toán eKYC, với khoảng 3,37 triệu tài khoản thanh toán mở bằng phương thức này đang hoạt động, đây được coi là một trong những giải pháp đột phá giúp thúc đẩy tài chính toàn diện, đưa ngân hàng đến gần hơn với khách hàng, đồng thời góp phần thực hiện quá trình chuyển đổi số của ngân hàng. Đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, việc ban hành kịp thời chính sách này đã giúp khách hàng tiếp cận, sử dụng dịch vụ thanh toán mà không phải đến quầy giao dịch của ngân hàng. Định danh điện tử (eKYC) mang lại nhiều lợi ích cho cả khách hàng và ngân hàng, bao gồm:

Lợi ích đối với khách hàng:

• Tiết kiệm thời gian: Khách hàng không cần phải đến trực tiếp ngân hàng để đăng ký tài khoản, thay vào đó, họ có thể đăng ký trên ứng dụng di động của ngân hàng một cách nhanh chóng và tiện lợi.
• Dễ dàng sử dụng: Việc đăng ký tài khoản bằng eKYC không còn phức tạp như trước đây, người dùng chỉ cần chụp ảnh các giấy tờ cần thiết và xác thực thông tin bằng mã OTP.
• Bảo mật thông tin: Việc sử dụng eKYC giúp người dùng bảo vệ thông tin cá nhân, tránh được những rủi ro về mất mát thông tin hay lừa đảo.

Lợi ích đối với ngân hàng:

• Tiết kiệm chi phí: Ngân hàng không cần phải thuê nhiều nhân viên để tiếp nhận và xử lý đăng ký tài khoản của khách hàng mà chỉ cần sử dụng hệ thống eKYC.
• Tăng tính xác thực: Việc sử dụng eKYC giúp ngân hàng đảm bảo tính xác thực của thông tin khách hàng, giảm thiểu rủi ro về lừa đảo và tăng cường bảo mật thông tin.
• Nâng cao trải nghiệm khách hàng: Việc sử dụng eKYC giúp ngân hàng cải thiện trải nghiệm của khách hàng, tăng tính tiện lợi và nhanh chóng trong quá trình đăng ký và sử dụng dịch vụ của ngân hàng.

Tóm lại, việc áp dụng eKYC trong ngân hàng là một sự tiến bộ đáng kể trong công nghệ, giúp nâng cao tính bảo mật và trải nghiệm của khách hàng, đồng thời tiết kiệm chi phí và tăng cường tính xác thực cho ngân hàng.

Cơ chế hoạt động của eKYC và các công nghệ sử dụng

Có thể thấy, hướng dẫn về eKYC mà ngành Ngân hàng đang áp dụng đã bắt kịp xu hướng công nghệ và những thay đổi của thị trường hướng tới phát triển các mô hình ngân hàng số, gia tăng tiện ích, trải nghiệm khách hàng và thực hiện mục tiêu tài chính toàn diện, phát triển bền vững trên cơ sở thúc đẩy ứng dụng công nghệ mới, tiên tiến trong quản trị điều hành và cung ứng sản phẩm, dịch vụ theo hướng tự động hóa quy trình, tối ưu hóa hoạt động nghiệp vụ.

Theo báo cáo của FnF Research, thị trường eKYC toàn cầu ước tính đạt 257,23 triệu USD vào năm 2019 và dự kiến đạt 1.015,36 triệu USD vào năm 2026, đồng thời dự kiến sẽ phát triển với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) lên tới 22% cho đến năm 2027. Cơ chế hoạt động của eKYC bao gồm các bước sau:

• Thu thập thông tin: Khách hàng cung cấp thông tin cá nhân và thông tin tài khoản đăng ký trên mạng.
• Xác thực thông tin: Khách hàng chụp ảnh giấy tờ tùy thân như CMND, hộ chiếu hoặc GPLX để xác thực thông tin cá nhân.
• Xác thực bằng mã OTP: Sau khi xác thực thông tin cá nhân, khách hàng sẽ nhận được mã OTP (One Time Password) để xác nhận việc đăng ký.
• Xác thực khuôn mặt: Một số hệ thống eKYC còn sử dụng công nghệ nhận diện khuôn mặt để xác thực danh tính khách hàng.

Các công nghệ thường được ứng dụng trong quy trình eKYC như: Máy học (ML), trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ nhận dạng ký tự quang học (OCR), công nghệ nhận diện khuôn mặt (Face Recognition), công nghệ nhận diện người sống (Liveness Check), công nghệ nhận diện khách hàng giả mạo, lừa đảo (Fraud detection). Trong ngành ngân hàng việc định danh khách hàng thường được thực hiện trong quá trình khách hàng mở tài khoản. Các công nghệ phổ biến được sử dụng trong eKYC bao gồm:

• Công nghệ OCR (Optical Character Recognition): Công nghệ này sử dụng máy quét để chuyển đổi hình ảnh giấy tờ tùy thân thành văn bản có thể đọc được để xác thực thông tin.
• Công nghệ RFID (Radio Frequency Identification): Công nghệ này sử dụng sóng radio để đọc thông tin từ các thẻ thông minh hoặc chíp được nhúng trong giấy tờ tùy thân.
• Công nghệ nhận diện khuôn mặt: Công nghệ này sử dụng máy ảnh để quét khuôn mặt của khách hàng và so sánh với hình ảnh trong cơ sở dữ liệu để xác thực danh tính.
• Chữ ký điện tử (Digital signature) là một cách hiệu quả và có ràng buộc về mặt pháp lý để chấp thuận các tài liệu điện tử. An toàn và có thể xác minh được, chữ ký điện tử có thể thay thế chữ ký thường trong hầu hết mọi quy trình, với tư cách pháp lý tương tự miễn là tuân thủ các yêu cầu và quy định của Luật Giao dịch điện tử Việt Nam.

Các công nghệ trên được sử dụng để tăng tính bảo mật và độ chính xác của quá trình eKYC, giúp ngân hàng xác thực thông tin khách hàng nhanh chóng và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, để đảm bảo tính bảo mật, các công nghệ này phải được áp dụng đúng cách và tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến bảo vệ thông tin cá nhân.

Ưu nhược điểm của eKYC

eKYC (Electronic Know Your Customer) là công nghệ định danh điện tử giúp xác thực thông tin khách hàng một cách nhanh chóng và hiệu quả. Dưới đây là ưu nhược điểm của eKYC:

Ưu điểm:

• Tăng tính tiện lợi và nhanh chóng: Không cần phải đến trực tiếp ngân hàng để thực hiện các thủ tục đăng ký, khách hàng có thể sử dụng thiết bị điện tử của mình để xác thực danh tính một cách dễ dàng và nhanh chóng.
• Giảm chi phí: Với eKYC, ngân hàng không cần phải thu thập và lưu trữ nhiều giấy tờ, điều này giảm thiểu chi phí lưu trữ tài liệu cũng như chi phí tiếp nhận và xử lý đăng ký của khách hàng.
• Nâng cao tính bảo mật: Công nghệ định danh điện tử giúp tránh được tình trạng giả mạo, giả lập thông tin, tăng cường tính bảo mật cho ngân hàng và khách hàng.
• Giảm thiểu thời gian đợi và nâng cao trải nghiệm khách hàng: Với việc xác thực thông tin nhanh chóng, khách hàng sẽ không phải chờ đợi lâu để được phục vụ và trải nghiệm khách hàng được nâng cao hơn.

Nhược điểm:

• Khả năng xâm nhập bảo mật: eKYC sử dụng các phương thức xác thực thông tin trực tuyến, việc đánh cắp thông tin hoặc xâm nhập bảo mật có thể xảy ra.
• Sai sót trong việc xác thực: Các thông tin có thể bị sai sót trong quá trình xác thực thông tin, dẫn đến nhầm lẫn và ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
• Không phù hợp với một số khách hàng: Có một số khách hàng không có kiến thức hoặc khả năng sử dụng thiết bị điện tử, làm cho việc xác thực thông tin trở nên khó khăn hơn.

Tóm lại, eKYC là một công nghệ tiên tiến và mang lại nhiều lợi ích cho ngân hàng và khách hàng, tuy nhiên cũng có một số rủi ro và hạn chế cần được xử lý và cải tiến để đảm bảo tính bảo mật và hiệu quả của nó.

Hướng dẫn sử dụng định danh điện tử hiệu quả và an toàn

Định danh điện tử (eKYC) là một công nghệ tiên tiến giúp ngân hàng xác thực danh tính khách hàng một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn. Việc sử dụng eKYC giúp ngân hàng đảm bảo tính an toàn, bảo mật thông tin khách hàng và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Để sử dụng eKYC, khách hàng cần đến ngân hàng và cung cấp các thông tin cá nhân cần thiết. Ngân hàng sẽ sử dụng các công nghệ như quét mã vạch, chụp ảnh khuôn mặt hoặc nhận diện giọng nói để xác thực danh tính của khách hàng. Sau khi xác thực thành công, khách hàng sẽ được cấp mã định danh điện tử để sử dụng trong các giao dịch tiếp theo.

Việc sử dụng định danh điện tử giúp khách hàng tiết kiệm thời gian và công sức so với việc phải đến ngân hàng và cung cấp các giấy tờ liên quan để xác thực danh tính. Ngoài ra, việc sử dụng eKYC còn giúp ngân hàng giảm thiểu các rủi ro liên quan đến việc xác thực danh tính và tăng cường tính an toàn, bảo mật thông tin khách hàng.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính an toàn và bảo mật thông tin, khách hàng cần lưu ý các điểm sau khi sử dụng eKYC:

• Khách hàng cần cung cấp thông tin chính xác và đầy đủ khi sử dụng eKYC.
• Khách hàng cần bảo mật mã định danh điện tử và không tiết lộ cho bất kỳ ai.
• Khách hàng cần thường xuyên kiểm tra và cập nhật thông tin cá nhân để đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của thông tin.

Ứng dụng eKYC tại Việt Nam Từ tháng 7/2020 một số ngân hàng đã tiên phong sử dụng công nghệ này như TPBank, VPBank, HDBank, Viet Capital Bank, NCBank, LienVietPostBank,… Năm 2021 nhiều ngân hàng khác tiếp tục triển khai dịch vụ mở tài khoản trực tuyến sử dụng eKYC như BIDV, VietcomBank, v/v. Trong đó một số con số nổi bật như TPBank thu hút 30.000 khách hàng mở tài khoản trực tuyến, tương đương 85% số lượng khách hàng đăng ký mở tại quầy giao dịch hoặc tại LiveBank theo cách truyền thống; HD Bank có hơn 15.000 tài khoản đã thực hiện xác thực điện tử sau 1 tháng triển khai,…

Với những lợi ích và tiện ích mà định danh điện tử mang lại, việc sử dụng eKYC trong ngân hàng sẽ là một xu hướng phát triển tại Việt Nam trong tương lai.

Các câu hỏi thường gặp về định danh điện tử (eKyc)