Tài khoản thanh toán là gì? Tất cả những điều cần biết 2024

Tài khoản thanh toán (spending account – tài khoản tiền gửi thanh toán) là loại tài khoản tiền gửi mở tại các ngân hàng nhằm cung cấp phương tiện sử dụng nhanh chóng và an toàn theo nhu cầu qua các kênh khác nhau như: Gửi tiền, rút tiền, chuyển khoản, thanh toán, thấu chi tài khoản, phát hành thẻ, phát hành séc, đăng ký dịch vụ ngân hàng khác (ngân hàng qua điện thoại, ngân hàng số…). Tài khoản này thường được biết đến với tên gọi Tài khoản vãng lai.

Tiền trong Tài khoản này là tiền gửi không kỳ hạn của khách hàng mở tại ngân hàng để sử dụng các dịch vụ thanh toán do ngân hàng cung ứng.

Điều 4 Luật các tổ chức tín dụng 2010

Chúng ta cũng cần phải phân biệt với loại tài khoản gửi tiết kiệm trong đó lý do chủ yếu để gửi tiền là để sinh lãi, chức năng chính của tài khoản vãng lai là giao dịch, vì thế phần lớn các nhà cung cấp tài khoản vãng lai hoặc là không trả tiền lãi hoặc là trả lãi ở mức lãi suất thấp hơn trên số dư có.

Xem thêm: Lãi suất tiền gửi khác gì Lãi suất tiết kiệm. Cách tính chính xác nhất

Lợi ích của tiền gửi thanh toán

Tiền gửi thanh toán được nhiều người sử dụng rộng rãi vì tính tiện lợi và nhanh chóng của nó. Sử dụng tiền gửi thanh toán đem đến các lợi ích như:

• An toàn: Tiền sẽ được ngân hàng quản lý chặt chẽ và được bảo mật số dư. Sử dụng tài khoản này hạn chế mất mát so với tiền giấy thông thường
• Đa nhiệm và linh hoạt: Có thể được dùng cho nhiều mục đích như: nhận lương, rút tiền, chuyển khoản, thanh toán hóa đơn tiền điện, tiền nước, giao dịch điện tử, các thanh toán không sử dụng tiền mặt,…Tất cả các giao dịch đều được thực hiện một cách đơn giản.
• Khả năng sinh lời: Số dư trong tài khoản được ngân hàng trả lãi định kỳ dựa vào lãi suất tiền gửi không kỳ hạn.
• Quản lý các giao dịch dễ dàng: Tất cả các khoản thu – chi sẽ được lưu lại. Bạn dễ dàng có thể tra cứu qua ứng dụng trực tuyến, ứng dụng trên điện thoại do ngân hàng phát hành hoặc qua sao kê tài khoản trực tiếp tại các chi nhánh và phòng giao dịch của ngân hàng.
• Thanh toán thuận tiện, nhanh chóng: Bạn có thể sử dụng tài khoản thanh toán nhằm mục đích chi trả đơn hàng mua sắm mà không cần sử dụng đến tiền mặt. Ngoài ra, chủ tài khoản còn có thể mua hàng và chi trả trực tuyến cho các đơn hàng thương mại điện tử, phí dịch vụ,…

Các loại tài khoản thanh toán

Tài khoản thanh toán có nghĩa khá rộng, cho nên nó có thể bao hàm khái niệm về các loại tài khoản thanh toán mở tại các tổ chức tín dụng (không phải là ngân hàng). Tuy nhiên, mọi người thường ngầm hiểu, đây là tài khoản thanh toán dành cho cá nhân được mở tại các ngân hàng.

Ngoài ra, còn phải kể tới các loại tài khoản thanh toán dành cho tổ chức, và tài khoản thanh toán danh riêng cho các tổ chức tín dụng mở tại Ngân hàng Nhà nước. Các loại tài khoản này có tính năng và đặc điểm tương tự như tài khoản của cá nhân, nhưng được quy định chặt chẽ hơn trong việc mở và sử dụng.

Theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng, công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính và các tổ chức tín dụng phi ngân hàng khác không được thực hiện việc “cung ứng các dịch vụ thanh toán qua tài khoản của khách hàng”, tức là không được mở tài khoản thanh toán cho khách hàng.

Khoản 4 Điều 4 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010

Tài khoản thanh toán cá nhân

Theo quy định tại điều 2 Thông tư 23/2014/TT-NHNN thì tổ chức tài chính vi mô không được mở tài khoản thanh toán cho khách hàng. Tuy nhiên, khách hàng vẫn có thể gửi tiền nhằm mục đích thanh toán tại tổ chức tài chính vi mô (khoản 9 Điều 3 Thông tư 03/2018/TT-NHNN), điều này cho thấy phạm trù khái niệm loại tài khoản này khá rộng. Ở đây chúng ta chỉ đề cập đến loại tài khoản cá nhân mở tại các ngân hàng trong hệ thống ngân hàng ở Việt Nam.

Tài khoản thanh toán là loại tài khoản tiền gửi được dùng để thực hiện các giao dịch thanh toán mà không dùng tiền mặt như chi tiêu sinh hoạt, trả các hóa đơn, sử dụng thông qua dịch vụ của ngân hàng như chuyển khoản, liên kết với tài khoản thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, ví điện tử.. Tiền gửi trong tài khoản này là tiền gửi theo lãi suất không kỳ hạn.

Tài khoản thanh toán dành cho tổ chức

Tài khoản thanh toán dành cho tổ chức là tài khoản ngân hàng cung ứng phương tiện thanh toán; thực hiện dịch vụ thanh toán séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng, thư tín dụng và các dịch vụ thanh toán khác cho khách hàng thông qua tài khoản của khách hàng, tiền trong tài khoản này là tiền gửi không kỳ hạn. Doanh nghiệp chỉ được khấu trừ thuế GTGT đầu vào nếu các giao dịch thanh toán hàng hóa dịch vụ có giá trị trên 20 triệu đồng được thanh toán bằng phương thức không dùng tiền mặt thông qua tài khoản thanh toán dành cho tổ chức.

Chứng từ thanh toán qua ngân hàng được hiểu là có chứng từ chứng minh việc chuyển tiền từ tài khoản của bên mua sang tài khoản của bên bán mở tại các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán theo các hình thức thanh toán phù hợp như séc, ủy nhiệm chi hoặc lệnh chi, ủy nhiệm thu, nhờ thu, thẻ ngân hàng, thẻ tín dụng, sim điện thoại (ví điện tử) và các hình thức thanh toán khác theo quy định (bao gồm cả trường hợp bên mua thanh toán từ tài khoản của bên mua sang tài khoản bên bán mang tên chủ doanh nghiệp tư nhân hoặc bên mua thanh toán từ tài khoản của bên mua mang tên chủ doanh nghiệp tư nhân sang tài khoản bên bán).

Điều 1 Thông tư 173/2016/TT-BTC

Tài khoản thanh toán của tổ chức tín dụng tại Ngân hàng nhà nước

Tài khoản của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mở tại Sở Giao dịch Ngân hàng Nhà nước được sử dụng để thực hiện các giao dịch thanh toán khi tham gia nghiệp vụ thị trường mở, mua bán công cụ chuyển nhượng, trái phiếu Chính phủ, tín phiếu Kho bạc Nhà nước, tín phiếu Ngân hàng Nhà nước và các hoạt động khác trên thị trường tiền tệ theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán bao gồm:

• Ngân hàng Nhà nước;
• Ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách, ngân hàng hợp tác xã
• Chi nhánh ngân hàng nước ngoài.”

Khoản 1 Điều 2 Thông tư 23/2014/TT-NHNN

Cách mở tài khoản thanh toán tại ngân hàng

Điều kiện mở tài khoản thanh toán

Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi được quyền mở tài khoản thanh toán nếu như là người lao động có hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019 hay có tài sản riêng bảo đảm thực hiện nghĩa vụ trong việc sử dụng thẻ. Người chưa đủ 15 tuổi và ngưòi hạn chế năng lực hành vi dân sự, người mất năng lực hành vi dân sự được mở tài khoản thông qua người đại diện theo pháp luật. Người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi được mở tài khoản thông qua người giám hộ.

Quy định và Thủ tục mở tài khoản thanh toán

Đối với việc mở tài khoản thanh toán, khách hàng lập hồ sơ theo quy định, nộp trực tiếp hoặc gửi qua đường bưu chính hoặc phương tiện điện tử đến ngân hàng. Ngân hàng phải kiểm tra, đôi chiếu, bảo đảm các giấy tờ trong hồ sơ đầy đủ, hợp pháp, hợp lệ theo quy định.

Khi ký hợp đồng mở, sử dụng tài khoản, ngân hàng phải gặp mặt trực tiếp chủ tài khoản hoặc người giám hộ, người đại diện theo pháp luật của chủ tài khoản (đối với trường hợp mở tài khoản thông qua người giám hộ, người đại diện theo pháp luật).

Trường hợp cá nhân ở nước ngoài, ngân hàng không thể gặp mặt trực tiếp hoặc khách hàng là pháp nhân không phải gặp mặt trực tiếp người đại diện hợp pháp của chủ tài khoản thì phải xác minh thông tin nhận biết khách hàng, bảo đảm xác minh được chính xác về chủ tài khoản sự chính xác về dấu (nếu có) và chữ ký của ngưòi người đại diện hợp pháp của chủ tài khoản trên hợp đồng mở, sử dụng tài khoản thanh toán;

Mở tài khoản thanh toán Online

Ngày nay với việc sử dụng các ứng dụng ngân hàng điện tử trên thiết bị di động với chức năng xác minh danh tính điện tử eKYC, mở tài khoản thanh toán có thể thực hiện dễ dàng trực tuyến thông qua máy tính và điện thoại di động mà không cần trực tiếp đến phòng giao dịch hay chi nhánh ngân hàng.

Trước khi mở tài khoản thanh toán, cần tìm hiểu về ngân hàng nơi mở tải khoản và chọn loại tài khoản phù hợp với nhu cầu sử dụng, so sánh, đánh giá và lựa chọn ngân hàng dựa trên các tiêu chí về phí, tiện ích, độ uy tín và chất lượng dịch vụ giúp tránh được những rắc rối sau này.

• Bước 1: Bạn truy cập vào đường dẫn ngân hàng trực tuyến hoặc ứng dụng trên điện thoại
• Bước 2: Bạn chọn mục mở tài khoản để bắt đầu.
• Bước 3: Lựa chọn loại tài khoản (một số ngân hàng cho phép chọn tài khoản số đẹp)
• Bước 4: Chọn phương thức xác minh danh tính và nộp hồ sơ cần thiết
• Bước 5: Kiểm tra lại thông tin. Hoàn tất việc mở tài khoản

Các ngân hàng có thể cung cấp các hạn mức tín dụng khác nhau, đưa ra các ưu đãi như chọn số tài khoản theo yêu cầu, chọn số tài khoản đẹp theo số điện thoại, ngày sinh.. Đồng thời chỉ cần mở tài khoản khách hàng cũng có thể sử dụng các tiện ích khác của ngân hàng như ngân hàng số, thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, vay vốn và các dịch vụ khác.

Mở tài khoản trực tiếp

Đây là cách thức đơn giản, dễ dàng và tin cậy nhất để mở tài khoản thanh toán. Khách hàng chỉ cần tới các chi nhánh hoặc phòng giao dịch của ngân hàng sẽ được hướng dẫn chi tiết về các bước và thủ tục để mở tài khoản trong thời gian ngắn.

Những lưu ý khi sử dụng tiền gửi thanh toán

Tiền gửi thanh toán có nhiều tiện ích dành cho người dùng. Tuy nhiên, để sử dụng một cách an toàn và hiệu quả nhất, bạn cần lưu ý một số điều sau:

• Bảo mật thông tin tài khoản: Tại các cây ATM, mã PIN và mã thẻ của khách hàng có thể bị đánh cắp nếu không lưu ý đến những nguyên tắc sử dụng. Người dùng cần thận trọng khi rút tiền tại các máy ATM, chỉ nên mua hàng và thanh toán tại các đơn vị uy tín,….
• Thường xuyên kiểm tra lịch sử giao dịch và số dư: điều này nhằm mục đích kiểm tra xem có hoạt động nào bất thường trong tài khoản của mình không. Nếu phát hiện vấn đề, có thể liên hệ ngân hàng để kịp thời xử lý nhanh nhất.
• Liên hệ hỗ trợ khi bị mất thẻ: Mất thẻ ATM là một trong các sự cố người dùng hay gặp phải do sơ suất. Lúc này, bạn cần bình tĩnh liên hệ các phòng giao dịch trực thuộc ngân hàng mà bạn đang dùng để yêu cầu khóa thẻ. Việc này sẽ giúp bạn hạn chế được thiệt hại như kẻ gian giao dịch rút tiền, chuyển khoản,… từ thẻ ATM.

Câu hỏi thường gặp về tài khoản thanh toán